Nowe PZP
komentarz żywy
Komentarz do art. 115 ustawy
- Weryfikacja sytuacji ekonomicznej i finansowej wykonawcy służy ocenie, czy będzie on w stanie ponieść koszty realizacji zamówienia do czasu otrzymania wynagrodzenia od zamawiającego, jak również czy nie grozi mu ewentualna upadłość lub niewypłacalność uniemożliwiająca wykonanie umowy.
- Analiza sytuacji ekonomicznej polega na analizie wskaźników o charakterze ekonomicznym dotyczących np. płynności finansowej oraz zysku. Sytuacja finansowa podlega natomiast weryfikacji na podstawie posiadanych środków finansowych, zdolności kredytowej lub ubezpieczenia, umożliwiających należyte wykonanie zamówienia.
- Na aprobatę zasługuje wskazanie, analogicznie jak w przypadku dyrektywy 2014/24/UE, że weryfikacji może podlegać posiadanie sytuacji ekonomicznej lub finansowej „niezbędnej do realizacji zamówienia”. W art. 22c ust. 1 poprzedniego p.z.p., który regulował analogiczną kwestię, nie posłużono się tym sformułowaniem. Również wtedy co prawda istniał taki wymóg, co wynikało z ogólnej zasady proporcjonalności. Wskazanie jednak wprost na taką granicę stawiania wymogów z tej kategorii jest celowe, bowiem częstą nieprawidłowością zamawiających jest stawianie w tym zakresie wymogów wyższych niż niezbędne. Zamawiający nie mogą stawiać warunków dotyczących ogólnej zdolności finansowej, w tym np. zdolności do wykonania kolejnych zamówień planowanych przez zamawiającego w przyszłości, bowiem stawiane wymogi muszą być uzasadnione w świetle konkretnego zamówienia.
- Katalog okoliczności, które zamawiający może badać dla oceny sytuacji ekonomicznej lub finansowej, jest otwarty. Najczęściej weryfikacji poddawane są okoliczności określone w art. 115 ust. 1 pkt 1 – 4.
- Do najczęściej stawianych wymogów należy zwłaszcza posiadanie przez wykonawcę określonej zdolności kredytowej lub środków finansowych. W poprzednim p.z.p. możliwość określenia takiego wymogu nie została wprost wskazana w katalogu ustawowym. Wskazano ją jedynie w rozporządzeniu w sprawie rodzajów dokumentów. Choć z uwagi na otwarty katalog okoliczności podlegających weryfikacji możliwość określenia tego wymogu nie budziła już wtedy wątpliwości, na aprobatę zasługuje wskazanie explicite na taki obowiązek w treści p.z.p., gdyż odzwierciedla to praktykę zamawiających.
- Zgodnie z art. 115 ust. 1 pkt 1 zamawiający może wymagać, aby wykonawcy mieli określone minimalne roczne przychody, w tym określone minimalne roczne przychody w zakresie działalności objętej zamówieniem. Analogiczny wymóg w poprzednim brzmieniu odnosił się do „minimalnego rocznego obrotu”, co stwarzało problemy z interpretacją tego pojęcia, bowiem „obrót” nie jest wyodrębniany w sprawozdaniu finansowym. W związku z powyższym już na gruncie poprzedniego p.z.p. postulowano, aby pojęcie to rozumieć jako przychód osiągany przez wykonawcę.
- W art. 115 ust. 2 ustawodawca również zastąpił pojęcie „obrotu” występujące w analogicznej regulacji poprzedniego p.z.p. pojęciem „przychodu”. Zasadą jest, że górną granicą wysokości maksymalnego przychodu osiąganego przez wykonawcę, którego może wymagać zamawiający, jest dwukrotna wartość zamówienia.
- Wyjątek od powyższej zasady może mieć miejsce w przypadku szczególnie skomplikowanych zamówień. Zamawiający musi wyjaśnić w dokumentach zamówienia powody określenia wymaganego przychodu w wysokości wyższej niż dwukrotna wartość przedmiotu zamówienia. Zamawiający powinni korzystać z tej możliwości jedynie w wyjątkowych sytuacjach. W przeciwnym wypadku narażają się na zarzut określenia warunku udziału w postępowaniu w sposób nieproporcjonalny. Przykładowo żądanie przychodu przekraczającego wskazaną wysokość powinno być, w świetle zasady proporcjonalności, formułowane ze szczególną ostrożnością zwłaszcza w przypadku zamówień, których realizacja została przewidziana na wiele lat.
- Jeśli zamawiający określa wymóg przewidziany w art. 115 ust. 1 pkt 2, jest on zobowiązany precyzyjnie wskazać, które wskaźniki wynikające z tych sprawozdań będzie weryfikował i które dane wynikające ze sprawozdania finansowego wykorzysta do ich obliczenia.