Nowe PZP
komentarz żywy
Komentarz do art. 245 ustawy
- Kryterium kosztu może zostać określone z wykorzystaniem rachunku kosztów cyklu życia. Jest to uprawnienie zamawiającego, który ma prawo posłużyć się kryterium ceny, kosztu cyklu życia lub wskazanym kryterium pośrednim.
- W art. 7 pkt 2 ustawodawca zdefiniował pojęcie cyklu życia, przez które należy rozumieć wszelkie możliwe kolejne lub powiązane fazy istnienia przedmiotu dostawy, usługi lub roboty budowlanej, w szczególności badanie, rozwój, projektowanie przemysłowe, testowanie, produkcję, transport, używanie, naprawę, modernizację, zmianę, utrzymanie przez okres istnienia, logistykę, szkolenie, zużycie, wyburzenie, wycofanie i usuwanie. Wskazane wyliczenie faz istnienia przedmiotu zamówienia ma charakter jedynie przykładowy.
- Pojęcie rachunku kosztów cyklu życia oznacza wszystkie koszty ponoszone w trakcie cyklu życia robót budowlanych, dostaw lub usług. Przykładowe wyliczenie kosztów cyklu życia zamieszczono w ust. 3. Wyliczenie ma charakter jedynie przykładowy, ale w praktyce wymienia zasadniczo wszystkie rodzaje kosztów dotyczących przedmiotu zamówienia. Jednak w przypadku zamówień o specjalistycznym, rzadkim charakterze możliwe jest ujęcie kosztów cyklu życia niewymienionych w tym przepisie.
- Zamawiający nie ma obowiązku uwzględniać wszystkich kosztów w ramach rachunku cyklu życia, przyjmując bardziej elastyczne podejście do liczenia kosztów cyklu życia w zależności od przedmiotu zamówienia oraz opracowanej metodologii. Są również zamówienia, w których koszty cyklu życia nie występują, np. doradztwo lub ochrona.
- Jako przykłady kosztów wewnętrznych poniesionych przez zamawiającego lub innych użytkowników można wymienić:
- koszty nabycia: cena nabycia wyrażona w złotych,
- koszty użytkowania: koszty poboru energii, wody, mediów, materiałów eksploatacyjnych oraz koszty odprowadzania ścieków,
- koszty utrzymania: przeglądy, konserwacje, ubezpieczenie, pozwalające utrzymać budynek w należytym stanie technicznym i estetycznym
- koszty wycofania z eksploatacji: składowanie odpadów, rozbiórka, recycling.
- Ponadto rachunek kosztów cyklu życia może obejmować koszty przypisane ekologicznym efektom zewnętrznym związanym z produktem, usługą lub robotami budowlanymi na przestrzeni ich cyklu życia, np. koszty emisji gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń oraz inne koszty łagodzenia zmiany klimatu. Zewnętrzne koszty środowiskowe mogą zostać ujęte w rachunku kosztów cyklu życia, o ile można określić i zweryfikować ich wartość pieniężną. W tym celu zamawiający mogą skorzystać z jednej z wypracowanych już na rynku metodologii lub wypracować własną metodologię, którą mogą stosować na potrzeby określonego zamówienia.
- Dotychczas na szczeblu unijnym została wypracowana tylko jedna metodologia, zapisana w przepisach dyrektywy 2009/33/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdów transportu drogowego. Dyrektywa ta wprowadziła obowiązek uwzględniania aspektów środowiskowych w zamówieniach na zakup pojazdów transportu drogowego. Wskazana w przepisach tej dyrektywy wspólna metoda kalkulacji kosztów cyklu życia mająca na celu uwzględnianie aspektów środowiskowych w zamówieniach na zakup pojazdów transportu drogowego jest obowiązkowa, zgodnie zatem z ust. 6 komentowanego artykułu oszacowanie kosztów cyklu życia jest dokonywane z zastosowaniem tej metody.
- Wydaje się, że poza wyjątkiem wynikającym z przepisów wskazanych w pkt 7 koszty przypisywane ekologicznym efektom zewnętrznym są nazbyt trudne do oszacowania przez zamawiających, z uwagi na brak narzędzia do obiektywnego określania wartości pieniężnej tych kosztów.
- Zgodnie z art. 245 ust. 5 metoda określania kosztów przypisywanych ekologicznym efektom zewnętrznym musi spełniać kumulatywnie trzy warunki:
- być oparta na kryteriach obiektywnie możliwych do zweryfikowania i niedyskryminujących,
- być dostępna dla wszystkich zainteresowanych stron,
- dostarczenie danych przez wykonawców działających z należytą starannością nie może być nadmiernie uciążliwe.
- Przy stosowaniu kryterium kosztów cyklu życia produktu wskazane jest, by zamawiający uwzględnił koszty szeroko pojętej eksploatacji podczas całego cyklu życia produktu, a nie jedynie w okresie obejmującym gwarancję producenta lub okres rękojmi.
- W dniu 1 stycznia 2022 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z 23 listopada 2021 r. w sprawie metody kalkulacji kosztów cyklu życia budynków oraz sposobu przedstawiania informacji o tych kosztach (Dz.U. 2021.2276). W rozporządzeniu tym znajdują się dokładne wytyczne oraz wzory matematyczne, za pomocą których zamawiający powinni dokonywać kalkulacji kosztów cyklu życia budynku. Rozporządzenie zawiera dwa załączniki. W pierwszym określono liczbę cykli użytkowania poszczególnych wyrobów budowlanych, natomiast w drugim zamieszczono wzorcowy formularz danych, za pomocą którego zamawiający mają określać koszty cyklu życia budynków na potrzeby postępowania o udzielenie zamówienia publicznego