Nowe PZP
komentarz żywy
Komentarz do art. 465 ustawy
- Prawo zamówień publicznych przewiduje mechanizm bezpośredniej płatności, który w kontraktach prywatnych obowiązuje tylko wówczas, gdy strony uregulują to w umowie.
- Zgodnie z art. 465 jeśli wykonawca, podwykonawca lub dalszy podwykonawca zamówienia na roboty budowlane uchyla się od obowiązku zapłaty, zamawiający dokonuje bezpośredniej zapłaty na rzecz podmiotu, który nie uzyskał wymagalnego wynagrodzenia.
Podwykonawcy objęci ochroną - Mechanizm bezpośredniej płatności dotyczy dwóch grup podwykonawców oraz dalszych podwykonawców:
- wykonujących roboty budowlane i z którymi umowa została zaakceptowana przez zamawiającego,
- wykonujących dostawy lub usługi i z którymi umowa została przedstawiona zamawiającemu.
Warunkiem objęcia tych ostatnich mechanizmem bezpośredniej płatności jest przedłożenie umowy zamawiającemu. Umowa na dostawy lub usługi nie musi być natomiast zaakceptowana przez zamawiającego, bo ustawa nie przewiduje nawet procedury akceptacji tego typu umów.
- Skomplikowania konstrukcja przepisu ma na celu, jak się wydaje, wykluczenie z kręgu podwykonawców objętych mechanizmem bezpośredniej zapłaty takie podmioty, o których zamawiający się nie dowiedział. Może to odnosić się np. do podwykonawców umów o małych wartościach (poniżej 0,5% wartości zamówienia) lub podwykonawców wykonujących prace z zakresu, co do którego zamawiający wskazał w SWZ brak obowiązku przedkładania umów na dostawy czy usługi.
- Pomimo że literalna treść przepisu zmieniła się w stosunku do odpowiadającego jej przepisu poprzedniego p.z.p., to krąg podwykonawców objętych ochroną pozostaje niezmienny.
- Warto podkreślić, że na gruncie p.z.p. (inaczej niż na gruncie Kodeksu cywilnego) podwykonawcy zamówień o roboty budowlane powinni być, co do zasady, traktowani na równi. Ochrona podwykonawców w zamówieniach publicznych nie zależy od przedmiotu umów podwykonawczych. Oznacza to brak różnicowania sytuacji podwykonawców niezależnie od tego, czy w ramach robót budowlanych wykonawcy wykonują oni roboty budowlane. Takie zapatrywanie zostało potwierdzone w wyroku Sądu Najwyższego z 20 września 2018 r. (IV CSK 457/11). Sąd wskazał w nim, że byłoby nieuzasadnione aksjologicznie odmienne traktowanie podwykonawców zamówień na roboty budowlane, gdyż niezależnie od tego, czy wykonują oni roboty budowlane, usługi czy dostawy, ich prace wspólnie składają się na przedmiot zamówienia.