Nowe PZP
komentarz żywy
Komentarz do art. 613 ustawy
- Ustawa rozróżnia dwa rodzaje kontroli: doraźną i uprzednią. Artykuł 607 rozpoczynał regulację odnoszącą się do kontroli doraźnej, komentowany art. 613 odnosi się do kontroli uprzedniej. Zgodnie z ust. 1 przepisu kontrola uprzednia i przepisy ją regulujące odnoszą się do zamówień lub umów ramowych, w tym współfinansowanych ze środków unijnych. Uwzględniając to ostatnie wskazanie i szereg programów unijnych, których Rzeczpospolita Polska jest beneficjentem, w praktyce kontrola uprzednia znajdzie zastosowanie stosunkowo często.
- Ustęp 2 wprowadza jednakże próg kwotowy dla kontroli uprzedniej – dopiero po jego osiągnięciu kontrola jest przeprowadzana. Próg ten wynosi równowartość 20 mln euro dla robót budowlanych, natomiast 10 mln euro dla usług i dostaw. Komentowany przepis definiuje także dokładnie moment, w którym kontrola ma miejsce – następuje on przed zawarciem umowy. Zamówienia, których całość przekracza powołane progi kwotowe, ale są udzielane w częściach, także podlegają kontroli – przeprowadza się ją w stosunku do części stanowiących równowartość co najmniej 1 mln euro.
- Artykuł 613 ustęp 4 odmiennie od regulacji dotyczącej kontroli doraźnej definiuje moment wszczęcia kontroli uprzedniej. Jak stanowi art. 607 ust. 5, kontrolę doraźną wszczyna Prezes Urzędu i informuje o niej zamawiającego oraz wnioskodawcę. Omawiana regulacja jest zgoła odmienna – wskazuje, że wszczęciem kontroli jest samo doręczenie Prezesowi Urzędu kopii dokumentacji postępowania. Oznacza to, że faktycznie moment wszczęcia kontroli jest uzależniony od inicjatywy zamawiającego, który jednak – bez przeprowadzenia kontroli uprzedniej – zasadniczo nie powinien zawrzeć umowy odnoszącej się do danego zamówienia. W jego zatem interesie jest szybkie przedstawienie dokumentacji Prezesowi Urzędu. Regulację tę uzupełnia zresztą art. 615 ust. 1, precyzując moment, od kiedy niezwłocznie zamawiający ma przekazać dokumentację (po wydaniu rozstrzygnięcia Izby albo upływie terminu do wniesienia odwołania).
- Ciekawą regulację wprowadza ust. 5 komentowanego przepisu. Przewiduje on bowiem fakultatywne odstąpienie przez Prezesa Urzędu od kontroli uprzedniej – pomimo spełnienia przesłanek do jej prowadzenia przewidzianych w ust. 1 oraz ust. 2 i ewentualnie ust. 3, jeżeli wystąpi o to instytucja zarządzająca. Podstawą do takiego wystąpienia jest ocena instytucji zarządzającej, że postępowanie zostało przeprowadzone zgodnie z prawem (jakkolwiek brak jest w przepisie jakiegokolwiek doprecyzowania, w jaki sposób taka ocena ma powstać – czy ma mieć postać opinii prawnej, być poparta jakimiś ewentualnymi dowodami, czy też wystarczy zwykłe oświadczenie procesowe). Prezes Urzędu nie jest jednak związany takim żądaniem – przepis wskazuje wprost, że może odstąpić od kontroli uprzedniej. Niewykluczone, że wpłynąć na jego decyzję może właśnie sposób uzasadnienia wniosku instytucji zarządzającej. Regulacja ta wydaje się uzasadniona szeregiem szczególnych regulacji dotyczących odzyskiwania środków unijnych, przewidzianych zasadniczo w każdym programie operacyjnym lub na innym poziomie regulacji, co – w przypadku późniejszego wykrycia nieprawidłowości – powinno pozwalać na odzyskanie ewentualnych niewłaściwie wydatkowanych środków.