Nowe PZP
komentarz żywy
Komentarz do art. 162 ustawy
- Ustawodawca określa, że w przetargu ograniczonym termin składania ofert wstępnych wyznaczony przez zamawiającego nie może być krótszy niż 30 dni od dnia przekazania zaproszenia do składania ofert wstępnych. Określa więc tylko minimalny termin, który może zostać skrócony wyłącznie w sytuacjach wymienionych w dalszej części omawianego przepisu. Jest to termin, który jest uznawany za wystarczający i odpowiedni do przygotowania oferty wstępnej.
- Przepis nie określa zaś terminu maksymalnego i w tym zakresie pozostawia zamawiającym dowolność. Zamawiający zazwyczaj dążą do jak najsprawniejszego przeprowadzenia postępowania, muszą mieć jednak na uwadze, że termin powinien być adekwatny do przedmiotu zamówienia i umożliwiać wykonawcom zaznajomienie się dokumentami zamówienia i przygotowanie oferty. W pewnych przypadkach terminy minimalne będą więc zbyt krótkie, by zapewnić prawidłowy tok procedury i odpowiednią konkurencję w postępowaniu.
- Ust. 4 omawianego przepisu przewiduje także możliwość skrócenia terminu o 5 dni w przypadku, gdy składanie ofert odbywa się w całości przy użyciu środków komunikacji elektronicznej (na podstawie art. 63 ust. 1). Minimalny termin na złożenie ofert wstępnych będzie wówczas wynosił 25 dni.
- Termin składania ofert wstępnych może zostać skrócony z 30 do 10 dni w dwóch sytuacjach wskazanych w przepisie.
- Pierwszą z nich jest sytuacja, w której zamawiający opublikował wstępne ogłoszenie informacyjne dotyczące danego zamówienia, zgodnie z art. 89 ustawy. Muszą być jednak spełnione dwa warunki:
- wstępne ogłoszenie informacyjne zawierało wszystkie informacje wymagane dla ogłoszenia o zamówieniu w zakresie, w jakim były one dostępne w chwili publikacji,
- wstępne ogłoszenie informacyjne zostało opublikowane na co najmniej 35 dni i nie więcej niż 12 miesięcy przed dniem przekazania ogłoszenia o zamówieniu.
- Druga sytuacja występuje, gdy zachodzi pilna potrzeba udzielenia zamówienia i skrócenie terminu składania ofert jest uzasadnione. Kluczowym elementem jest tutaj możliwość uzasadnienia decyzji o skróceniu terminu przez zamawiającego, a nie brak możliwości przewidzenia okoliczności wywołującej konieczność skrócenia terminów. Warto mieć na uwadze motyw 46 preambuły dyrektywy 2014/24/UE, z którego wynika dosyć elastyczne podejście do tej przesłanki. Prawodawca unijny wskazał bowiem, że nie musi to być wyjątkowo pilna konieczność spowodowana okolicznościami, których zamawiający nie mógł przewidzieć i których nie można mu przypisać.
- Rozumieniem pilnej potrzeby udzielenia zamówienia zajmowała się KIO w poprzednim stanie prawnym, gdyż już wcześniej funkcjonowała taka przesłanka skrócenia terminu składania wniosków i ofert w różnych trybach postępowania.
- W wyroku z 4 stycznia 2016 r. Izba wskazała, że pilnej potrzeby uzasadniającej skrócenie terminu składania wniosków nie można utożsamiać z „pilną potrzebą niewynikającą z przyczyn leżących po stronie zamawiającego” będącą przesłanką do udzielenia zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia lub z wolnej ręki. Jak wskazała Izba, skrócić termin można również wtedy, gdy przyczyny „pilności udzielenia zamówienia” wystąpiły po stronie zamawiającego – wystarczy ich samo wystąpienie. KIO zaznaczyła, że nie ulega jednak wątpliwości, że przyczyny te muszą być uzasadnione konkretnymi, obiektywnie „mierzalnymi” okolicznościami powodującymi, że zastosowanie zwykłych terminów co najmniej zagraża wykonaniu zamówienia w koniecznym (lub chociażby pożądanym) terminie oraz negatywne gospodarcze lub społeczne skutki nie wykonania zamówienia w tymże terminie. Izba zaznaczyła także, że suwerenność w tym zakresie Zamawiającego nie można jednak utożsamiać z dowolnością. Skrócenie bowiem terminu winno być czymś wyjątkowym, odstępstwem od zasady.
- Wobec niejednoznaczności kategorii „pilnej potrzeby udzielenia zamówienia” w rozumieniu omawianego przepisu, interesujący może być wyrok SO w Rzeszowie z 14 grudnia 2009 r. (I C 125/09), zgodnie z którym skrócenia terminu na składanie wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu nie uzasadniała konieczność wydatkowania środków z dotacji do końca roku kalendarzowego.
- Oba terminy minimalne – zarówno standardowy termin 30 dni, jak i termin 10 dni –ulegają wydłużeniu o 5 dni w przypadkach, gdy zamawiający odstąpił od udostępnienia SWZ na stronie internetowej. Jest to możliwe w sytuacji odstąpienia od wymagania środków komunikacji elektronicznej zgodnie z art. 65 ustawy lub w przypadku poufnego charakteru informacji zawartych w SWZ.