Nowe PZP
komentarz żywy
Komentarz do art. 431 ustawy
- Zasada współdziałania zamawiającego i wykonawcy została wprost wyrażona w nowym p.z.p., choć jej dotychczasowe funkcjonowanie w odniesieniu do umów o zamówienia na podstawie 354 k.c. nie było kwestionowane. Zgodnie z art. 354 § 1 k.c. dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje – także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. Natomiast zgodnie z § 2 tego przepisu w taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel.
- Wskazana podstawa prawna była powoływana w postępowaniach sądowych dotyczących wykonywania zamówień publicznych, w szczególności w odniesieniu do nieprawidłowego działania zamawiającego, negatywnie wpływającego na realizację zamówienia przez wykonawcę. Podobnej praktyki należy się także spodziewać na podstawie nowej ustawy p.z.p. – z pewnością omawiana zasada będzie wykorzystywana głównie jako podstawa zarzutów wobec zamawiającego.
- Celem powtórzenia tego obowiązku w ustawie p.z.p. było właśnie uwypuklenie powinności zamawiającego do takiego zachowania w trakcie wykonywania umowy, które sprzyjałoby prawidłowej realizacji zamówienia przez wykonawcę. Jest to próba zrównoważenia pozycji stron umów o zamówienia.
- Omawiany przepis odnosi się do obowiązku współdziałania, nie precyzując, na czym miałoby ono polegać. Ponieważ omawiana zasada odwołuje się do dobrze znanego w prawie zobowiązań obowiązku współdziałania zamawiającego, określenie jego zakresu powinno odbywać się na podstawie bardziej opisowej definicji obowiązku współdziałania zawartej w Kodeksie cywilnym (stosowanej dotychczas również do zamówień publicznych), jak również dotyczącego go orzecznictwa sądów powszechnych.
- Według ukształtowanej w orzecznictwie interpretacji tak określonego obowiązku oznacza on, że każda ze stron umowy jest obowiązana w trakcie jej realizacji zważać na uzasadniony interes kontrahenta oraz nie podejmować działań, które utrudniałyby, komplikowałyby czy uniemożliwiałyby realizację zamówienia. Niekiedy obowiązek współdziałania oznaczał będzie konieczność zaniechania pewnych działań. W innych sytuacjach może jednak oznaczać konieczność podjęcia określonych czynności, które usprawnią lub wręcz umożliwią rozpoczęcie lub kontynuację wykonywania umowy przez drugą stronę. W praktyce prawidłowe współdziałanie zamawiającego konieczne jest w szczególności w przypadku zamówień wymagających jego sukcesywnej akceptacji lub odbiorów wykonywanych części umowy. Jako brak prawidłowej współpracy jest też traktowana opieszałość w działaniach zamawiającego przejawiająca się w nieuzasadnionym zwlekaniu w dokonywaniu czynności nie tylko wprost przewidzianych umową (wtedy zazwyczaj można postawić zarzut nieprawidłowego wykonywania umowy), ale także takich, których podjęcie wynika z okoliczności danego przypadku, przyjętych zwyczajów czy zasad współżycia społecznego.
- Naruszenie obowiązku współdziałania uniemożliwia oczywiście dochodzenie odszkodowania czy kar umownych za nieprawidłowe wykonanie umowy przez wykonawcę, w zakresie, w jakim to na zamawiającym ciążył obowiązek współdziałania.