Nowe PZP
komentarz żywy
Komentarz do art. 21 ustawy
- Uregulowanie zawarte w art. 21 – 23 ustawy stanowi novum, bowiem nigdy wcześniej prawo zamówień publicznych nie regulowało działań zamawiających w obszarze polityki zakupowej.
- Celem wprowadzenia tej regulacji jest, jak wskazuje uzasadnienie do ustawy, ukierunkowanie zakupów zamawiających publicznych na innowacyjne i zrównoważone produkty i usługi. To przesłanie jest zbieżne z intencją Komisji Europejskiej, która w projekcie dyrektyw zamówieniowych, które weszły w życie w 2014 r., stwierdza, że instytucje publiczne powinny móc dokonywać zakupów innowacyjnych produktów i usług, promując przez to przyszły wzrost i poprawę efektywności i jakości usług publicznych (dokument Proposal for a directive on public Procurement COM(2011) 896 final 20.12011). Komisja Europejska postrzega innowacyjność jako sposób na rozwiązanie aktualnych wyzwań w takich obszarach jak zmiany klimatyczne, energia, ograniczenie zasobów, zdrowie i starzenie się społeczeństwa. Uważa też, że innowacyjność pomoże rozwiązać problem niskiej konkurencyjności w zamówieniach publicznych w dobie globalizacji (dokument Europe 2020 Flagship Initiative Innovation Union COM(2010) 546 final, 6.10.2010). Rezultatem powyższego stanowiska KE są postanowienia dyrektywy 2014/24/UE oraz dyrektywy 2014/25/UE, które mają sprzyjać realizacji wskazanych celów. W krajowym prawie zamówień publicznych promocji innowacyjności powinien w pierwszej kolejności służyć całokształt przepisów prawidłowo implementujących powyższe dyrektywy.
- Komentowany przepis wyznacza kierunki działań priorytetowych w obszarze zamówień publicznych dla Polski. Przytacza szereg aspektów, które wynikają z dyrektyw zamówieniowych i które muszą być uwzględnione przy dokonywaniu zakupów publicznych. Działania priorytetowe mają zostać ustalone w dokumencie o nazwie Polityka zakupowa państwa.
- Polityka zakupowa państwa ma charakter dokumentu centralnego, opracowywanego przez ministra ds. gospodarki, a przyjmowanego uchwałą Rady Ministrów na okresy 4-letnie. Realizację polityki zakupowej państwa monitoruje minister ds. gospodarki. Aktualnie obowiązująca polityka zakupowa państwa została przyjęta uchwałą nr 6 Rady Ministrów z 11 stycznia 2022 r. i ogłoszona w Monitorze Polskim nr 125 z 2022 r.
- W Polityce zakupowej państwa określa się planowane działania administracji rządowej, a także cele i kierunki strategii rozwoju dla Polski. Jak zapowiadano w Koncepcji nowego Prawa zamówień publicznych, opracowanie Polityki zakupowej państwa ma pozwolić na wdrożenie inteligentnego modelu zarządzania zakupami w ramach zamówień publicznych (dokument UZP i MPiT z czerwca 2018). Nie ma jednak przekonującego uzasadnienia dla wprowadzenia komentowanej regulacji do ustawy, która reguluje stosunki na rynku zamówień publicznych w relacji zamawiający – wykonawcy. Polityka zakupowa państwa to obszar działania i decyzji administracji publicznej, którego regulacja powinna mieć miejsce w aktach prawnych regulujących ich funkcjonowanie oraz kontrolę nad danymi jednostkami. Dodatkowo należy podkreślić, że Polityka zakupowa państwa musi uwzględniać, że zakupy na polskim rynku zamówień publicznych odbywają się w ramach jednolitego rynku europejskiego, wobec czego żadne z postanowień tego dokumentu nie może mieć skutku w postaci uprzywilejowania krajowych dostawców i produktów. Zrównoważony rozwój oraz realizacja aspektów społecznych czy aspektów normalizacyjnych wskazanych w ust. 1 art. 21 mają się odbywać w wymiarze europejskim.
- Przepis w ust. 1 pkt 5. został znowelizowany przed jego wejściem w życie. Na podstawie art. 8 ustawy z 14 lutego 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z promocją niektórych prozdrowotnych wyborów konsumentów (Dz.U. 2020.1492) dodano w nim wskazanie, że polityka zakupowa państwa powinna uwzględniać również zdrowotne aspekty zakupów (pierwotnie punkt ten mówił wyłącznie o aspektach społecznych). Celem tego dopisku jest stymulowanie prozdrowotnych wyborów obywateli, szczególnie w aspekcie takich chorób społeczeństwa jak cukrzyca i otyłość.