Nowe PZP
komentarz żywy
Komentarz do art. 112 ustawy
- Określenie warunków udziału przez zamawiającego następuje podczas etapu przygotowywania postępowania. Spełnienie postawionych wymogów przez wykonawcę jest niezbędne, aby wykonawca został dopuszczony do udziału w danym postępowaniu.
- Warunki udziału w postępowaniu dotyczą właściwości podmiotowych wykonawcy i należy je odróżnić od kryteriów oceny ofert, które odnoszą się do przedmiotu zamówienia. Co za tym idzie, należy rozróżnić etap kwalifikacji podmiotowej wykonawców i etap oceny złożonych przez nich ofert. Podczas pierwszego etapu ocenie podlega spełnianie przez wykonawców warunków udziału w postępowaniu, czyli minimalnego zakresu wymagań, które muszą spełnić wykonawcy, aby mogli ubiegać się o dane zamówienie publiczne. Ocena spełniania tych wymagań ma charakter zero-jedynkowy, co oznacza, że można je spełniać lub nie, a spełnianie wymogów w stopniu wyższym niż minimalny nie jest na tym etapie co do zasady dodatkowo punktowane (z wyjątkiem tzw. kryteriów selekcji). Podczas etapu oceny ofert ocenie nie podlegają już właściwości wykonawców, lecz złożone przez nich oferty. Inaczej niż przy ocenie warunków udziału w postępowaniu, ofertom przyznawana jest różna liczba punktów zgodnie ze wskazaną przez zamawiającego skalą punktacji. Kryteria oceny ofert służą m.in. zagwarantowaniu lepszej jakości oferowanego przedmiotu zamówienia, co wiąże się z możliwością punktowania przez instytucje zamawiające na tym etapie spełnienia przez wykonawców wymagań wyższych niż minimalne. Zasadnicza różnica między kryteriami oceny ofert a warunkami udziału w postępowaniu jest taka, że warunki dotyczą właściwości wykonawcy, a kryteria oceny ofert – przedmiotu zamówienia.
- Określenie warunków udziału w postępowaniu ma na celu dopuszczenie do udziału w postępowaniu jedynie tych wykonawców, którzy są zdolni do należytej realizacji zamówienia. W tym aspekcie warunki udziału w postępowaniu chronią zatem interes zamawiającego, gdyż dopuszczani są jedynie wykonawcy dający rękojmię należytego wykonania zamówienia. Warunki udziału w postępowaniu służą również ochronie interesów wykonawców. Są one tożsame dla wszystkich wykonawców. Jeśli dany wykonawca spełnia postawione warunki udziału w postępowaniu (tzw. warunki pozytywne) oraz nie zachodzą w stosunku do niego przesłanki wykluczenia (tzw. warunki negatywne), instytucja zamawiająca nie może odmówić mu dostępu do udziału w postępowaniu. Zasadą jest powszechny dostęp do realizacji zamówień publicznych dla wszystkich zainteresowanych podmiotów spełniających warunki udziału w postępowaniu.
- Warunki udziału w postępowaniu formułowane na potrzeby danego zamówienia muszą zostać określone w sposób adekwatny i proporcjonalny do danego przedmiotu zamówienia. Oznacza to, że rodzaj warunku udziału w postępowaniu oraz związane z nim wymogi, które musi spełnić wykonawca, powinny być uzasadnione wartością zamówienia, jego charakterystyką, zakresem oraz stopniem złożoności, jak również warunkami realizacji zamówienia. Jeśli przedmiot zamówienia wykazuje wysoki poziom skomplikowania, uzasadnione będzie określenie przez zamawiającego odpowiednio wysokich wymogów.
- Przy ocenie proporcjonalności postawionego warunku należy uwzględnić rodzaj zamówienia oraz stopień jego skomplikowania. Wymóg proporcjonalności warunków udziału w postępowaniu oznacza nie tylko, że nie mogą one być zbyt wysokie w stosunku do przedmiotu zamówienia, lecz również, że nie mogą być w stosunku do niego zbyt niskie. Warunki udziału w postępowaniu nie służą bowiem dopuszczeniu do udziału w postępowaniu jak największej liczby wykonawców, lecz dopuszczeniu jedynie tych, którzy są zdolni do należytej realizacji zamówienia.
- Postawione warunki udziału w postępowaniu powinny umożliwiać weryfikację przez zamawiającego, czy dany podmiot będzie zdolny wykonać zamówienie. Określając warunki udziału w postępowaniu, zamawiający powinien dążyć do równowagi pomiędzy dwiema kolidującymi ze sobą wartościami, tj. zapewnieniem szerokiej konkurencji w postępowaniu o udzielenie zamówienia a koniecznością ochrony swoich potrzeb związanych z realizacją zamówienia przez kompetentny podmiot. Należy zatem dopuścić do postępowania o zamówienie publiczne wszystkie podmioty zdolne do jego należytej realizacji.
- Jeśli warunek postawiony przez zamawiającego można rozumieć na kilka sposobów, należy przyjąć interpretację korzystniejszą dla wykonawców (zob. np. KIO 2862/13).
- Wymóg, aby warunki udziału w postępowaniu zostały określone jako minimalne poziomy zdolności, oznacza, że rezygnacja z ich postawienia pozbawiłaby zamawiającego całkowicie rękojmi należytego wykonania zamówienia. Oznacza to, że postawione warunki udziału w postępowaniu muszą być rzeczywiście niezbędne, a nie jedynie służyć zwiększeniu ochrony interesów zamawiającego. Artykuł 58 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2014/24/UE nakazuje ograniczenie wymogów stawianych przez zamawiających do tych odpowiednich do zapewnienia, że kandydat lub oferent posiadają zdolność prawną, finansową, techniczną i zawodową niezbędną do realizacji udzielanego zamówienia. Jeśli określenie warunku udziału w postępowaniu na niższym poziomie jest wystarczające do weryfikacji zdolności wykonawcy do należytej realizacji zamówienia, wtedy warunek ten powinien zostać określony na takim właśnie poziomie.
- Na temat kategorii warunków udziału w postępowaniu, o których mowa w ust. 2 komentowanego artykułu, zob. komentarze do art. 113 – 116.