Nowe PZP
komentarz żywy
Komentarz do art. 592 ustawy
- Motywacją dla wprowadzenia komentowanej regulacji było stwierdzenie, że w sprawach spornych z zakresu zamówień publicznych praktycznie nie są zawierane ugody. Przy czym należy ocenić, że dotychczasowy brak polubownych rozstrzygnięć w sporach wynikłych na tle realizacji umowy w sprawie zamówienia publicznego wynikał nie z braku odpowiedniej regulacji w ustawie regulującej zakupy publiczne, lecz z niechęci zamawiających do ustępstw w ramach ugody, której źródłem jest z kolei obawa przed naruszeniem przepisów o dozwolonych zmianach umowy w sprawie zamówienia publicznego.
- Kwestie dopuszczalnych zmian do umowy w sprawie zamówienia publicznego regulują przepisy art. 454 i 455 ustawy zawarte w dziale VII rozdziału 3. Wynika z nich, że do umowy w sprawie zamówienia publicznego dozwolone jest wprowadzenie jedynie takich zmian, które nie mają charakteru zmian istotnych. Cecha istotności oceniana jest w odniesieniu do warunków danego zamówienia oraz postępowania prowadzonego w celu jego udzielenia.
- Komentowany przepis w zasadzie powtarza zasadę wyrażoną w art. 454 ustawy. Mówi ona, że wprowadzenie do umowy w sprawie zamówienia publicznego zmiany istotnej jest niedozwolone, i przesądza, że nie może wprowadzeniu takiej zmiany służyć zawarty przez strony umowy kompromis w celu uchylenia grożącego sporu sądowego. W tej sprawie wypowiedział się TSUE w sprawie Finn Frogne C-549/14: […] nie można do udzielonego już zamówienia publicznego wprowadzić istotnej zmiany, nie wszczynając przy tym nowej procedury udzielania zamówień, nawet wówczas, gdy ta zmiana stanowi, obiektywnie rzecz biorąc, rodzaj ugody obejmującej obopólne zrzeczenie się przez jej obie strony pewnych uprawnień, mające na celu zakończenie sporu, którego wynik jest niepewny, a który powstał wskutek trudności związanych z wykonaniem tego zamówienia.
- Komentowany przepis zatem jedynie potwierdza, że polubowne rozwiązanie sporu na tle umowy w sprawie zamówienia publicznego nie może zmierzać do obejścia prawa regulującego zakres dopuszczalnych zmian do takiej umowy. Można jednak rozumieć, że umiejscowiona w tym miejscu ustawy norma art. 592 adresowana jest nie tylko do zamawiających, na których dotychczas wyłącznie ciążył ciężar oceny zgodności postanowień ugody z przepisami dotyczącymi modyfikacji umowy w sprawie zamówienia publicznego, lecz także do innych podmiotów uczestniczących w polubownym rozwiązaniu sporu. W tym zakresie jest to rozwiązanie nowe polegające na tym, że podmioty te również są zobowiązane dbać o zgodność ugody z prawem zamówień publicznych w kontekście zasad modyfikacji umowy zawartej w reżimie ustawy. Jednocześnie podmioty te nie przejmą od zamawiającego odpowiedzialności w zakresie prawidłowego stosowania przepisów ustawy. Dla pewności prawnej zamawiający powinien więc skorzystać z uprawnienia regulowanego w przepisie art. 18313 k.p.c. i wystąpić do sądu powszechnego o zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem. Na podstawie art. 18314 k.p.c. sąd ma obowiązek odmówić nadania klauzuli wykonalności albo zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem, w całości lub części, jeżeli ugoda jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa, a także gdy jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności. Oznacza to, że gdyby sąd, dokonując oceny, doszedł do wniosku, że ugoda zmierza przykładowo do obejścia przepisów o zamówieniach publicznych, w tym tych dotyczących udzielania zamówień publicznych lub dotyczących dozwolonych zmian umowy o zamówienie publiczne, miałby obowiązek wydać postanowienie o odmowie zatwierdzenia lub nadania ugodzie klauzuli wykonalności. Natomiast uznanie przez sąd takiej ugody oznacza dla zamawiającego potwierdzenie, że jest ona zgodna z przepisami 454 i 455 ustawy. Ponieważ ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez sąd, ma moc prawną ugody zawartej przed sądem, a taka, którą zatwierdzono przez nadanie jej klauzuli wykonalności, jest tytułem wykonawczym, zamawiający będzie zmuszony ją wykonać.